به طور كلي اين عوامل را مي‌توان به دو دسته تقسيم كرد:‌

الف) عوامل ارثي و ژنتيكي.

ب) عواملي كه در صورت ايجاد اختلال امكان درمان و بهبودي تا حدي وجود دارد. اين عوامل عبارتند از:

• هوش
• جنسيت (رشد زبان و گفتار در دخترها زودتر صورت مي‌گيرد و اين يك مورد از معيارهاي رشد است كه نشان مي‌دهد الگوهاي رشد براي دختران و پسران يكسان در نظر گرفته شوند.)
• رشد فيزيكي: سلامت جسمي و حركتي- سلامت حسي
• وضعيت اقتصادي- اجتماعي: (فردي كه در رفاه است در اجتماعات بيشتري حاضر می شود، بيشتر مي‌بيند، لمس مي‌كند و مي‌شنود).
• عوامل عاطفي
• توجه خانواده: توجه بيش از حد خانواده ممكن است مانع فعاليت هاي زباني كودك شود، يا دير شروع به حرف زدن كند.

كم‌توجهي والدين نيز اثر منفي دارد. والدين بايستي به فعاليت هاي زباني كودك توجه مناسب داشته باشند.

• احساس امنيت: وقتي كودك در خانواده احساس امنيت نمی کند، خود را هميشه در خطر مي‌بيند، گفتار را كه در مقايسه با سلامت و حيات غيرضروري‌تر مي‌نمايد كنار خواهد گذاشت.

محيط خانوادگي: كودك در خانواده پرجمعيت بهتر زبان را مي‌آموزد، زيرا محيط او اجتماعي است و او بيش تر در معرض تحريك زبان است. دو زبانه بودن (پدر و مادر): در اين حالت پدر و مادر در هر يك زبان خاص خود را داشته و اصرار به آموختن زبان خود به كودك دارند. اصولاً آموزش زبان دوم به كودك بايد بعد از پنج سالگي باشد. زيرا تا قبل از آن اسامي معنا و لغات ذهني مفهومي ندارد.

• انگيزه: موتور محرك قوي براي دسترسي به هر چيز، انگيزه است. اگر انگيزه در كودك نباشد، ياد نمي‌گيرد و به جاي آنكه لغت ها را ديكته‌وار و قالبي به كودك بگوييم، بايد در او انگيزه به وجود آوريم و

بعبارتي بايد ياد گرفتن را به او ياد داد.

با سمعک خود با احتیاط رفتار کنید.

با وجود اینکه اکثر سمعک های مدرن قوی و بادوام هستند، باز هم مهم است که با احتیاط از آنها استفاده کنید. هر بار که سمعک را در دست می گیرید، آن را وارد می کنید، خارج می کنید یا تمیز می کنید، از یک دستگیره مطمئن استفاده کنید. این اطمینان حاصل می کند که آن را رها نمی کنید، چیزی که به طور بالقوه می تواند به دستگاه یا باتری داخل آسیب برساند. علاوه بر این، هنگامی که نیاز دارید سمعک خود را پایین بیاورید، مطمئن شوید که آن را روی یک سطح تمیز و نرم مانند یک حوله تازه قرار دهید.

سمعک خود را در آب غوطه ور نکنید.

در مورد قرار دادن سمعک روی حوله، مهم است که آن را به طور کامل در آب غوطه ور نکنید. اگرچه اکثر سمعک ها در برابر آب مقاوم هستند، اما این بدان معنا نیست که هنگام دوش گرفتن، شنا کردن یا حمام کردن از آنها استفاده کنید. علاوه بر این، مطمئن شوید که هرگز از آب برای تمیز کردن سمعک خود استفاده نکنید.

توجه داشته باشید که اگر رطوبت با اجزای داخلی سمعک شما تماس پیدا کند، ممکن است باعث آسیب جدی (و شاید حتی دائمی) به دستگاه شود. به همین دلیل، همیشه باید قبل از غوطه ور شدن در آب سمعک خود را بردارید. علاوه بر این، قبل از ورود به جکوزی یا اتاق بخار باید سمعک خود را بردارید.

به خاطر داشته باشید که اگر سمعک شما خیس شد، می توانید آن را به آرامی با حوله خشک کنید. مطمئن شوید که از سشوار یا هر وسیله با حرارت زیاد دیگری برای خشک کردن سمعک خود استفاده نکنید، زیرا این کار می تواند باعث اعوجاج، ذوب شدن یا از کار افتادن عملکرد صحیح قطعات شود.

سمعک خود را در فضایی امن و خشک نگهداری کنید.

به‌علاوه، وقتی سمعک‌های خود را هر شب بیرون می‌آورید، آن‌ها را در فضایی تمیز و خشک نگهداری کنید. اگر خانه شما بسیار مرطوب است، به خرید خشک کن یا رطوبت گیر سمعک فکر کنید تا مطمئن شوید که همیشه خشک می مانند. سمعک خود را یک شب در هوای آزاد نگهداری کنید و درهای باتری را باز بگذارید تا از تجمع رطوبت جلوگیری شود.

سمعک شما حاوی فناوری و مدارهای بسیار پیچیده در یک پوسته کوچک است. هنگامی که در معرض رطوبت قرار می گیرد می تواند آسیب جدی ایجاد کند. اگرچه سمعک‌ها در حال حاضر به گونه‌ای ساخته می‌شوند که در برابر آب مقاوم باشند، اما توصیه می‌شود، در صورت تماس با آب، بلافاصله آنها را با حوله خشک کنید. هرگز سعی نکنید آنها را با سشوار یا وسایل گرم شده دیگر خشک کنید، زیرا حرارت زیاد می تواند به آنها آسیب برساند.

اگر در یک منطقه مرطوب زندگی می کنید، ممکن است بخواهید دستگاه های خود را در یک دستگاه رطوبت گیر مخصوص سمعک نگهداری کنید.

به طور مرتب جرم گوش را تمیز کنید.

جرم گوش یکی از دلایل اصلی کاهش عملکرد سمعک است. متأسفانه، اجتناب از تماس دستگاه شما با جرم گوش غیرممکن است. به همین دلیل مهم است که زمان بگذارید و مرتب آنها را تمیز کنید.

اگرچه جرم گوش (همچنین به عنوان سرومن شناخته می شود) نقش مهمی در سلامت گوش شما ایفا می کند، اما با دستگاه های الکترونیکی مانند سمعک به خوبی کار نمی کند. در واقع، اگر سمعک در اطراف دستگاه شما جمع شود، می تواند عملکرد سمعک شما را کاهش دهد.

با این حال، اجتناب ناپذیر است که سمعک شما روزانه در معرض جرم گوش قرار گیرد. به همین دلیل توصیه می کنیم در پایان هر روز سمعک خود را تمیز کنید. از یک سواب پنبه ای خشک یا یک مسواک نرم برای تمیز کردن جرم گوش، روغن، رطوبت و هر گونه زباله دیگری که روی گوش جمع شده است استفاده کنید. هنگام تمیز کردن دستگاه های خود حتما به گیرنده و میکروفون توجه کنید.

فیلتر موم خود را عوض کنید.

همراه با برداشتن جرم گوش از دستگاه خود، به طور دوره ای باید فیلتر موم یا محافظ موم را تعویض کنید. این فیلتر از رسیدن موم به اجزای داخلی سمعک و آسیب رساندن به آنها جلوگیری می کند. این کار باید هر زمان که شروع به مشاهده تجمع در فیلتر کردید انجام شود.

مهم است بدانید که همه دستگاه‌ها از فیلترهای یکسانی استفاده نمی‌کنند. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شنوایی محلی شما می تواند به شما توصیه کند که از کدام یک استفاده کنید و نحوه تغییر آن را برای دستگاه خاص خود به شما نشان دهد.

مراقب باتری ها باشید و مرتباً آنها را عوض کنید.

علاوه بر این، باتری‌های سمعک‌های شما در صورت عدم تعویض مکرر و نگهداری مناسب می‌توانند باعث اختلال در عملکرد دستگاه شوند. حتی مقدار بسیار کمی از رطوبت محبوس شده در دستگاه می تواند باعث خوردگی باتری ها شود و به داخل سمعک آسیب برساند. بنابراین، زمانی که سمعک شما استفاده نمی‌شود، مطمئن شوید که همیشه درهای باتری را باز کرده‌اید تا هر گونه رطوبت خارج شود. اگر برای چند روز نیازی به استفاده از سمعک ندارید، در این فاصله زمانی باتری ها را خارج کنید.

علاوه بر این، مطمئن شوید که باتری های سمعک خود را اغلب تعویض می کنید. هنگامی که این کار را انجام می دهید، همیشه تماس های باتری را با یک سواب پنبه ای خشک تمیز کنید. اکثر کاربران سمعک با توجه به مدت زمانی که باتری‌هایشان معمولاً دوام می‌آورند و پیش‌بینی زمان تعویض صحیح، یک چرخه تعویض ایجاد می‌کنند.

• از سمعک خود در برابر آلودگی محافظت کنید.
• از سمعک خود در برابر رطوبت محافظت کنید.
• دستگاه را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
• از تماس سمعک با اسپری مو خودداری کنید.
• مراقبت صحیح از سمعک را بیاموزید.
• سمعک خود را در مکانی امن نگه دارید.
• برای کلیه تعمیرات دستگاه، از یک متخصص کمک بگیرید.

 برطبق برخی از نظریه ها ناشنوایان را با توجه به میزان باقیمانده ی شنوایی به 4 گروه تقسیم می کنند :

الف:ناشنوایان مطلق که بیش از 85 تا 90 دسی بل از شنوایی خود را از دست داده اند .

ب: ناشنوایی حاد که حدود 70 تا 84 دسی بل از شنوایی فرد از دست رفته است.

ج: ناشنوایی ملایم که حدود 55 تا 69 دسی بل از شنوایی فرد از دست رفته است.

د: ناشنوایی خفیف که در آن حدود 25 تا 54 دسی بل از شنوایی فرد از دست رفته است

 استفاده از تحريكات صوتي براي كمك به افراد دچار نقص شنوايي و آموزش آن ها به استفاده هرچه بيشتر از باقيمانده شنوايي يك امر جديد نيست. از زمان هاي قديم مردم به منظور كمك به افراد كم‌شنوا روش هاي زيادي را به كار گرفته‌اند كه اغلب اين روش ها غيرعلمي بوده و گاه حتي اثر سوء به جاي گذاشته است. شواهد نشان مي‌دهد كه در قرن اول ميلادي پزشكان رومي از روش هاي ويژه‌اي براي تربيت شنيداري در کودکان کم شنوا استفاده مي‌كرده‌اند. با گذشت زمان اندك تجارب به دست آمده در اين زمينه بيشتر گرديده به نحوي كه در قرن 6 ميلادي دريافته بودند كه فرياد زدن در گوش كودكان ناشنوا باعث مي‌شود، رفتار عمومي اين كودكان نسبت به وجود يا عدم وجود صدا تغيير می کند.

در قرن 18 ميلادي تلاش هاي علمي براي تقويت شنوايي افراد کم شنوا در فرانسه شروع شد. جان ايتارد (كه وي را مي‌توان از پيشگامان انجام برنامه‌‌هاي تربيت شنیداری در کودکان کم شنوا دانست) اولين مطالب و روش هاي دسته‌بندي شده ويژه تربيت شنوايي را ارائه نمود. پس از ايتارد كم‌كم ساير دست‌اندركاران نيز جذب برنامه‌هاي تربیت شنیداری در کودکان کم شنوا شدند.

زماني كه اولين سيستم الكترونيكي تقويت صدا در جهان ساخته شد، فصلي نو در برنامه‌هاي تربيت شنوايي ايجاد گرديد.  چرا كه در اين سيستم به مربي اجازه مي‌داد كه صداهاي محيطي را به مقدار لازم تقويت كرده به فرد دچار نقص شنوايي منتقل نمايد.

از سوي ديگر با پيشرفت تكنولوژي كيفيت وسايل تقويت صدا نيز افزايش يافت. در طول جنگ جهاني اول و دوم روند پيشرفت تربيت شنوايي تا حدود زيادي دچار وقفه شد.

اما پس از اتمام جنگ جهاني دوم با توجه به افزايش فوق‌العاده افراد دچار نقص شنوايي، روند توسعه اين آموزش ها با ايجاد رشته شنوايي‌شناسي، تربيت شنوايي خود به صورت يك علم ظاهر گرديد.

تحقيقات UNHS  حاكي از آن است كه در صورتي كه كم شنوايي پيش ازشش ماهگي تشخيص داده شود و به دنبال آن مداخله و تربيت شنوایی به موقع دريافت شود، نمره ي زباني

كودك در سن سه سالگي قابل قياس با كودكان هم سن با شنوايي طبيعي خواهد بود . اما اين امر در ارتباط با كودكاني كه تشخيص زودهنگام و تربيت شنوايي به موقع ندارند صدق نمي كند.

• كودكاني كه كم شنوايي در آن ها زودتر شناسايي مي شوند و خدمات مناسب و تربيت شنوايي را دريافت ميكنند بطور قابل ملاحظه اي پيشرفت گفتار-زباني و اجتماعي-عاطفي بالاتري نسبت به

كودكاني كه كم شنوايي ديرتر در ان ها تشخيص داده مي شود دارند.

• كودكاني كه كم شنوايي در آن ها زودتر شناسايي ميشود، و تربيت شنوايي دريافت مي كنند، پيشرفت زباني معادل پيشرفت شناختي غير كلامي خود دارند.
• كودكاني كه كم شنوايي در آنها زودتر تشخيص داده مي شود با دريافت مداخله ، رشد طبيعي شناختي – زباني خو را در سطح پايين رنج ميانگين در طي پنج سال ابتداي زندگي خود حفظ مي كنند.

• هر چه كه رشد زباني كودك بهتر باشد ، اضطراب والدين كمتر مي شود و رشد اجتماعي – شخصي كودك بهتر مي شود.

از هر پنج نوزادي كه در بيمارستان متولد ميشوند، و در برنامه ي غربالگيري نوزادان شركت داده مي شوند چهار نوزاد به رشد زبانی كودكان 1 تا 5 سال مي رسند.

در صورتي كه تنها مشكل شنوايي داشته باشند و هيچ گونه معلوليت ثانويه اي نداشته اند. امااين آمار در قياس با نوزاداني كه كم شنوايي در آن ها دير شناسايي مي شود به تنها يكي از هرپنج نوزاد مي رسد.

 تربیت شنیداری در کودکان کم شنوا چگونه است؟ از آنجا كه سيستم شنوايي يك فرد دچار نقص شنوايي پاره‌اي از علايم دريافت شده به طور طبيعي دريافت نمي‌شوند، و دستخوش اغتشاش و تحريف مي‌باشند. از اين رو به وسيله ی تربیت شنیداری در کودکان کم شنوا مي‌توانيم با اجراي تمريناتي جهت حداكثر استفاده از اين علايم اكوستيكي موجود به منظور افزايش كارآيي شنوايي استفاده كنيم.

يكي از لوازم بالندگي زبان كودك، تربيت شنوايي است؛ كودك در روند رشد زبان خويش از مرحله غان و غون به مرحله جديدي از رشد به نام Lallation (تقليد طوطيوار) مي‌رسد.

در اين مرحله كودك سر و صدا مي‌كند به صداهاي خود گوش مي‌دهد و از آن ها لذت مي‌بردو بنابراين تكرارشان مي‌كند. در همين مرحله است كه مادر تكرار صدايي مانند «ماما» را از زبان كودك مي‌شنود آنگاه از اومي‌خواهد كه صداي «ماما» را دوباره تكرار كند. كودك سخنان مادر را مي‌شنود و مادر دوباره گفته‌هايش را تكرار مي‌كند تا جايي كه كودك قادر به تقليد آنها مي‌شود و اين همان چيزي است كه ما به آن تربيت شنيداري مي‌گوييم.

 سمعک‌ها در درجه اول در بهبود شنوایی و درک گفتاری در افرادی که دچار کم شنوایی هستند و در نتیجه آسیب به سلول‌های حسی کوچک در گوش داخلی، سلول‌های مویی است، مفید می‌باشد. به این نوع کاهش شنوایی، کاهش شنوایی حسی  -عصبی گفته می‌شود. این آسیب می‌تواند در نتیجه بیماری، پیری یا آسیب ناشی از سر و صدا یا داروهای خاص ایجاد شود.

 وسیله الکترونیکی کوچکی است که به فرد با اختلال شنوایی، امکان می‌دهد صداها را بهتر شنیده و آنچه را که به وضوح گفته می‌شود درک کند و در نتیجه توانایی کلی فرد در برقراری ارتباط را بهبود می‌بخشد. کاهش شنوایی می‌تواند تأثیر زیادی در ابعاد مختلف  زندگی، از جمله شغل، روابط اجتماعی و همه احساسات و حتی  تعادل فرد داشته باشد و افراد را در این زمینه‌ها دچار مشکل کند. 

این دستگاه‌‌های کوچک، برای درمان کم‌شنوایی گوش داخلی (حسی – عصبی/Sensorineural Hearing Loss) و گاهی اوقات برای مشکلات گوش میانی استفاده می‌شوند. در مواردی که شنوایی کاملاً از بین رفته است، سمعک کمکی نخواهد کرد. با استفاده از سمعک، به ویژه اگر در انتخاب آن با متخصص شنوایی شناس مشورت شود، تغییر بزرگی در زندگی بیمار ایجاد می‌شود.

  ایمپلنت کاشت حلزون دارای بخش‌های زیادی است؛ از جمله فرستنده، میکروفون، گیرنده، پردازنده، باتری‌ها و الکترود. قسمت‌های خارجی کاشت حلزون شامل میکروفون، پردازنده و فرستنده هستند که از بیرون قابل مشاهده می‌باشند. قسمت خارجی ایمپلنت کاشت حلزون به نگهداری و مراقبت منظم و مکرر دارد.

افرادی که با نوع صدای کاشت حلزون آشنا شده باشند؛ خیلی سریع‌تر متوجه هر گونه تغییر در کیفیت صدا می‌شوند. تغییر کیفیت صدا به معنی خرابی قسمتی از ایمپلنت کاشت حلزون است.

بهتر است قسمت خارجی ایمپلنت به صورت منظم تمیز شود. گاهی اوقات دستگاه را از نظر کثیفی و یا داشتن رطوبت چک کنید. این شرایط می‌تواند باعث خرابی و یا اختلال در عملکرد ایمپلنت کاشت حلزون شود. برای تمیز کردن دستگاه می‌توانید با استفاده از یک پارچه خشک و نرم به تمیز کردن دستگاه بپردازید. در هنگام استفاده از اسپری مو بهتر است از دستگاه در برابر افشانه اسپری محافظت کنید.

برخی از قسمت‌های دستگاه در طی مدت زمانی مشخص نیاز به تعویض پیدا می‌کنند. محافظ و پوشش میکروفون باید هر سه ماه یک بار تعویض شود. رطوبت محل زندگی، تعرق زیاد و یا تغییر در کیفیت صدا منجر به تعویض این پوشش، زودتر از حد انتظار می‌شود. باطری دستگاه نیز به طور مکرر نیاز به تعویض دارد.نگهداری و مراقبت از ایمپلنت کاشت حلزون ممکن است دشوار و سخت باشد، اما با گذشت زمان شرایط آسان‌تر خواهد شد. مراقبت‌های بعد از کاشت حلزون نقش مهمی را در درمان و ایمنی بیمار ایفا می‌کند. بعد از کاشت حلزون به طور منظم برای چکاپ به پزشک معالج خود مراجعه کنید. در صورت هر گونه مشکل بعد از عمل جراحی، پزشک خود را مطلع گردانید

 بعد از کاشت حلزون، درد خفیف تا متوسطی در پشت گوش حس می‌شود. همچنین بروز سردرد و سرگیجه بعد از انجام جراحی جز عوارض موقتی جراحی کاشت حلزون می‌باشد. این عوارض ممکن است تا یک هفنه بعد از جراحی ادامه داشته باشد.

به طور کلی 3 الی 6 هفته بعد از جراحی زخم بهبود می‌یابد و پزشک تا زمان بهبودی کامل زخم، ایمپلنت را روشن نخواهد کرد. بعد از 1 الی 2 هفته از گذشت جراحی کاشت حلزون، می‌توان فعالیت‌های روزمره را از سرگرفت. بعداز عمل جراحی برای عادت به نوع صدای دریافتی، اقدامات توانبخشی آغاز می‌شود.

استراحت و خواب کافی به بهبود سلامتی بعد از انجام جراحی کمک می‌کند. در روزهای اول بعد از کاشت حلزون بهتر است زیر سر بیمار 3 یا 4 بالش گذاشته شود یا بیمار روی صندلی به صورت نشسته، بخوابد.

پیاده روی می‌تواند گردش خون را در بدن افزایش دهد. انجام پیاده روی بعد از کاشت حلزون می‌تواند تا حدودی سرعت بهبود زخم را افزایش دهد.

برای حدود 4 تا 6 هفته بعد از کاشت حلزون از فعالیت‌های شدید مانند دوچرخه‌سواری، دویدن، وزنه‌برداری، ورزش‌های هوازی و یا  هر چیزی که باعث فشار روی گوش شود، پرهیز شود.یک هفته بعد از کاشت حلزون می‌توان دوش گرفت و موها را شست. باید تا زمانی بهبودی از گوش گیر استفاده شود تا آب به داخل گوش نفوذ نداشته باشد. این کار تا زمان تایید پزشک مبنی بر بهبودی گوش، لازم و ضروری است.

در 2 تا 3 روز اول بعد از کاشت حلزون از حرکات ناگهانی سر و خم شدن خودداری شود. این اقدامات باعث بروز سرگیجه خواهد شد.

بعد از کاشت حلزون می‌توان از رژیم‌های معمولی استفاده کرد. در صورتی وجود ناراحتی معده؛ بهتر است از غذاهای ملایم و کم چرب مانند برنج ساده، مرغ کبابی، نان تست و ماست استفاده شود.

در صورت مصرف دارو قبل از جراحی، تنها با نظر پزشک مصرف دارو از سرگرفته شود. اگر پزشک داروی ضد درد یا آنتی بیوتیک تجویز کرده است، ا طبق دستور مصرف شود. اگر معده بیمار نسبت به داروهای ضد درد حساس است. بهتر است داروها بعد از خوردن غذا، مصرف شوند